ارزیابی میزان توجیه پذیری و صدقِ نظریات اعجاز قرآن در نظریه های کلاسیک معرفت شناسی

نویسندگان

قاسم درزی

دانشگاه شهید بهشتی حسین اله وردی

سازمان فعالیتهای قرآنی میثم قهوه چیان

سازمان فعالیتهای قرآنی

چکیده

اعجاز قرآن به عنوان اساسی­ترین حجت پیامبر خاتم(ص) در اثبات دعوی رسالت و تحدی به آن، از صدر اسلام تاکنون جایگاه مهمی در مباحثات درون دینی و به ویژه منازعات کلامی و تبلیغ دین و خطابه ها داشته است. امروزه با توسعۀ مباحثِ معرفت­شناختی، بررسی برون دینیِ نظریات اعجاز قرآن به­خصوص از طریق نظریه­های کلاسیکِ معرفت­شناختی اهمیتی مضاعف یافته است. معرفت شناسی به عنوان رویکردی اساسی در فلسفه مدرن به بیان کم و کیف معارف انسانی می­پردازد. در حقیقت بررسی «صدق و توجیه­» نظریات علمی و کم و کیف آن از مهمترین وظایف دانش معرفت­شناسی محسوب می­شود. با توجه به کثرتی که در کیفیت فهم اعجاز قرآن وجود دارد، نگریستن به این نظریات از منظرِ معرفت شناسی ضرورت پیدا می­کند. در این راستا، ابتدا به بررسی نظریات اعجاز قرآن و بیان مولفه­های اصلیِ آن­ها می­پردازیم، سپس با بیان اهمّ مکاتب معرفت­شناختی و ذکر مولفه­های اصلیِ صِدق و توجیه­پذیریِ نظریات، به امکانِ صِدق و توجیه­پذیری نظریاتِ اعجاز قرآن خواهیم پرداخت. نظریه­های انطباق، کارکردگرایی و انسجام در معرفت، مهمترین نظریاتی محسوب می­شوند که برای بررسی در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته­اند. هر سه این نظریات برای ارزیابیِ صِدق کاربرد دارند اما انسجام­گرایی در نظریات توجیه نیز مطرح می­باشد. تدقیق معرفت شناختی در خصوص اعجاز قرآن، از یک طرف پیامدهای معرفتی این دیدگاه را در تفاسیر قرآن روشن خواهد کرد و از سوئی دیگر، نسبت میان معرفت شناسی با مطالعات قرآنی را غنا خواهد بخشید.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و نقد توجیه علمی اعجاز قرآن

وجود طرفداران و مخالفانی سرسخت پیرامون توجیه علمی اعجاز قرآن، بررسی این موضوع را ضرورتی دوچندان می بخشد. از این رو هدف اصلی این مقاله، دستیابی به راه حلی قطعی با تکیه بر «واقعیت خارجی قرآن» در این زمینه است. برای وصول به این هدف، ابتدا با طرح مقدمه ای به ذکر دلایل دو طرف و افراطها و تفریطها پرداخته شده، سپس امکان توجیه علمی و بررسی نظری رابطة قرآن و علوم تجربی به حصر عقلی با توجه به تمایز فرضیه...

متن کامل

بررسی اعجاز رویان شناسی قرآن

بررسی اعجاز رویان شناسی قرآن چکیده: همانگونه که قرآن در مورد بسیاری از علوم روز جهان، دارای اعجاز علمی است، در مورد رویان شناسی نیز دارای اعجاز علمی است. قرآن، مرحله­هایی را برای فرآیند آفرینش انسان در ساختار رویان در رحم مادر ذکر می­کند که عبارتند از: منی، نطفه، علقه، مضغه، شکل­گیری ظاهری، شکل­گیری استخوان، روییدن گوشت، آفرینش روح و تولد نوزاد. این نوع از ذکر فرآیند آفرینش انسان به صورت گستر...

متن کامل

بررسی و نقد توجیه علمی اعجاز قرآن

وجود طرفداران و مخالفانی سرسخت پیرامون توجیه علمی اعجاز قرآن، بررسی این موضوع را ضرورتی دوچندان می بخشد. از این رو هدف اصلی این مقاله، دستیابی به راه حلی قطعی با تکیه بر «واقعیت خارجی قرآن» در این زمینه است. برای وصول به این هدف، ابتدا با طرح مقدمه ای به ذکر دلایل دو طرف و افراطها و تفریطها پرداخته شده، سپس امکان توجیه علمی و بررسی نظری رابطة قرآن و علوم تجربی به حصر عقلی با توجه به تمایز فرضیه...

متن کامل

معیار صدق و توجیه معرفت در نظام معرفتی صدرایی و اشراقی

معرفت‌شناسان معرفت را به «باور صادق موجّه» تعریف می‌کنند. در تاریخ اندیشه‌های فلسفی همواره دربارة معیار صدق و توجیه معرفت به‌منزلۀ دو شرط اساسی و مهم در تعریف معرفت نظریه‌پردازی‌هایی وجود داشته است. فیلسوفان حکمت متعالیه و حکمت اشراق نیز از این قاعده مستثنی نبوده‌اند. اگرچه هر دو مکتب معیار صدق را مطابقت و معیار توجیه معرفت را مبناگرایی می‌دانند، اما در این میان اختلاف‌نظرهای مهمی نیز میان دو مک...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
آینه معرفت

جلد ۱۶، شماره ۴۸، صفحات ۳۳-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023